Objawy anafilaksji pojawiają się zazwyczaj bardzo szybko – im krótszy czas od kontaktu z antygenem do ich występowania, tym wstrząs uznawany jest za bardziej niebezpieczny. Jednymi z pierwszych symptomów wskazujących na wstrząs anafilaktyczny są wysypka skórna, a także opuchlizna zlokalizowana zwykle na twarzy i języku.
Reakcje anafilaktyczne po szczepieniach u dzieci - zapobieganie i leczenie. Wytyczne belgijskiej Najwyższej Rady ds. Zdrowia dla personelu poradni pediatrycznych i gabinetów szkolnych - komentarz Anaphylaxis after vaccination of children: review of literature and recommendations for vaccination in child and school health services in Belgium Anouk Vanlander, Karel Hoppenbrouwers Vaccine, 2014; 32: 3147–3154 Pełna wersja artykułu dostępna jest w „Medycynie Praktycznej-Szczepieniach” 2/2016, s. 31-45. Komentarz dr n. med. Hanna Czajka Poradnia Chorób Zakaźnych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym im. św. Ludwika w Krakowie Biorąc pod uwagę liczbę szczepień wykonywanych powszechnie u noworodków, niemowląt i dzieci na całym świecie, reakcja anafilaktyczna (wstrząs anafilaktyczny) jest bardzo rzadkim niepożądanym odczynem poszczepiennym (NOP). Ryzyko wystąpienia tego rodzaju NOP wzbudza jednak zrozumiałe obawy zarówno rodziców szczepionych dzieci, jak i pracowników ochrony zdrowia wykonujących szczepienia. Przedstawione w komentowanym artykule zalecenia i wytyczne są przeznaczone dla pracowników ochrony zdrowia realizujących szczepienia w poradniach pediatrycznych i gabinetach szkolnych na terenie Belgii, ale mogą stanowić cenne źródło wiedzy także dla lekarzy i pielęgniarek szczepiących dzieci w Polsce. Według danych australijskich wstrząs anafilaktyczny stanowiący NOP występuje u 1–3 osób/1 000 000 W Stanach Zjednoczonych, zgodnie z danymi opublikowanymi w 2003 roku, ryzyko wystąpienia tego typu reakcji w latach 1991–1997 oceniano na 0,65/1000 000 dawek, a w latach 2009–2011 na 1,31/1000 000 Zgodnie z publikacjami Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego–Państwowego Zakładu Higieny w latach 2013 i 2014 w Polsce odnotowano po dwa przypadki NOP w postaci reakcji anafilaktycznej, co świadczy o małym ryzyku jej Jednak ze względu na brak danych dotyczących liczby podanych dawek szczepionek nie można dokładnie ustalić częstości występowania tego rodzaju NOP w naszym kraju. Reakcja anafilaktyczna jest stanem nagłego zagrożenia życia i wymaga natychmiastowego rozpoczęcia leczenia. Powszechne szczepienie całej populacji dzieci narzuca zatem konieczność opracowania i wdrożenia odpowiednich procedur, właściwego przeszkolenia personelu realizującego te zabiegi medyczne, a także odpowiedniego wyposażenia punktów (gabinetów) szczepień. Autorzy komentowanego artykułu przytoczyli powszechnie akceptowaną definicję „anafilaksji” opracowaną przez Brighton Collaboration, a także wymienili leki przeznaczone do stosowania w razie wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego wraz z określeniem zasad ich przechowywania i dawkowania. Obowiązujące w Polsce przepisy prawa nakładają także na podmioty realizujące szczepienia ochronne preparatami zakupionymi z budżetu Państwa w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia obowiązek odpowiedniego przechowywania szczepionek i odpowiedniego wyposażenia punktu (gabinetu) szczepień. Każdy świadczeniodawca wykonujący szczepienia musi zatem posiadać zestaw do udzielania pierwszej pomocy oraz zestaw przeciwwstrząsowy. Zestaw do udzielania pierwszej pomocy obejmuje: rurkę ustno-gardłową, maskę twarzową, worek samorozprężalny, igły, wenflony, płyny infuzyjne i środki opatrunkowe (bandaż, gaza, gaziki), aparat do pomiaru ciśnienia krwi z kompletem mankietów dla dzieci i dorosłych oraz stetoskop. W skład zestawu przeciwwstrząsowego wykorzystywanego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej wchodzą: woda do wstrzyknięć (aqua pro iniectione) – rozpuszczalnik do sporządzania leków podawanych pozajelitowo, amiodaron (amiodaroni hydrochloridum) 50 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, dopamina (dopaminum) 40 mg/ml – roztwór do infuzji, adrenalina (adrenalinum) 300 µg/0,3 ml lub 1 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, furosemid (furosemidum) 10 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, glukoza (glucosum) 20 lub 40% – roztwór do wstrzykiwań, nitrogliceryna (glyceroli trinitras) 0,4 mg/dawkę – aerozol podjęzykowy, hydrokortyzon (hydrocortisonum hemisuccinatum) 250 mg – proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań lub infuzji, lub odpowiedniki terapeutyczne, lidokaina (lidocaini hydrochloridum) 2% – roztwór do wstrzykiwań, metamizol (metamizolum natricum) 500 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, chlorek sodu (natrii chloridum) 0,9% – roztwór do wstrzykiwań, wodorowęglan sodu (natrii hydrocarbonas) 84 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań dożylnych, salbutamol (salbutamoli sulfas) 0,5 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, płyny infuzyjne: glukoza (glucosum) 5% – roztwór do infuzji, chlorek sodu (natrii chloridum) 0,9% – roztwór do infuzji, roztwór Ringera (natrii chloridum + kalii chloridum + calcii chloridum dihydricum) 8,6 mg + 0,3 mg + 0,33 mg/ml – roztwór do infuzji dożylnych. Zestaw przeciwwstrząsowy wykorzystywany przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej stanowi obowiązkowe wyposażenie podmiotu udzielającego świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, jakimi są szczepienia ochronne. Niezależnie od właściwego wyposażenia gabinetu szczepień, zgodnie z art. 17 ust. 6 Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, osoby realizujące opisywane świadczenia muszą posiadać kwalifikacje wskazane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 18 sierpnia 2011 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Zgodnie z § 6 tego Rozporządzenia osoby przeprowadzające obowiązkowe szczepienia ochronne muszą odbyć w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskać dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, względnie dysponować specjalizacją, której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej. Należy także podkreślić, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, wykonując szczepienia poza systemem powszechnego obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w ramach indywidualnej lub grupowej praktyki lekarskiej, należy zapewnić zarówno odpowiednie warunki łańcucha chłodniczego, jak i wyposażyć gabinet w zestaw przeciwwstrząsowy (p. powyżej). Lekarze oraz zatrudniane przez nich pielęgniarki muszą także posiadać kwalifikacje zgodne z przytoczonymi przepisami. Bezpieczeństwo szczepień zależy także od wywiadu lekarskiego zebranego podczas wizyty kwalifikacyjnej, obejmującego ewentualne reakcje alergiczne w przeszłości. Znaczenie tego problemu obrazują dane amerykańskie, zgodnie z którymi u 85% osób z anafilaksją (klasyfikowaną zgodnie z definicją Brighton Collaboration według stopni 1 i 2) stwierdzono choroby alergiczne w wywiadzie. U 3 z 33 pacjentów stwierdzono anafilaksję w przeszłości, u 16 rozpoznano astmę, a u pozostałych alergię na pokarmy, alergię skórną lub reakcje alergiczne związane z W komentowanym artykule Czytelnik znajdzie bardzo przydatne w codziennej praktyce przykłady pytań, które mogą stanowić wytyczne dla odpowiedniej kwalifikacji do szczepień i ograniczyć ryzyko wystąpienia anafilaksji. Ważne jest także, aby lekarz się zapoznał z charakterystyką każdego produktu leczniczego w celu ustalenia ich składu oraz wyboru odpowiedniej szczepionki (np. w przypadku szczepienia przeciwko HPV osoby uczulonej na drożdże można wybrać produkt, który nie zawiera tego składnika). Na podstawie danych z wywiadu należy także wskazać optymalny czas obserwacji po szczepieniu w warunkach ambulatoryjnych lub w skrajnych przypadkach prowadzić szczepienia w warunkach szpitalnych. Standardowa ambulatoryjna obserwacja powinna trwać około 20–30 minut po podaniu szczepionki, a w sytuacjach wymagających szczególnej ostrożności, według lekarzy włoskich, okres ten należy wydłużyć do 60 Kwalifikując dzieci do szczepień na podstawie wywiadu w kierunku reakcji alergicznych, w niektórych przypadkach obserwację należy wydłużyć do około 4 godzin, a w sytuacjach szczególnych zalecić całodobową obserwację w warunkach szpitalnych. Uzasadnieniem takiego postępowania mogą być przytoczone wcześniej dane amerykańskie, z których wynika, że na 33 przypadki anafilaksji związanej ze szczepieniem, w 8 reakcja ta wystąpiła w ciągu 30 minut, w kolejnych 8 przypadkach w ciągu 30 minut do 3 godzin, w 10 przypadkach po upływie 2–4 godzin, a w 3 przypadkach 4–20 godzin po szczepieniu. Podobnie jak w innych krajach, także w Polsce największe obawy pacjentów z alergią na białko jaja kurzego budzi podawanie szczepionki MMR. W większości są to obawy nieuzasadnione i nie wymagające szczególnego postępowania. Choć reakcje anafilaktyczne zdarzają się także po podaniu szczepionki MMR, to częściej występują one po szczepionce inaktywowanej przeciwko grypie lub po W Polsce w 2014 roku anafilaksja wystąpiła po podaniu szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy (Td) oraz po podaniu szczepionki przeciwko WZW typu B. Należy podkreślić, że wprawdzie reakcja anafilaktyczna może wystąpić po podaniu każdej szczepionki, jednak zdarza się to sporadycznie.
Po szczepieniu dwie osoby przeżyły wstrząs anafilaktyczny 9 grudnia, 2020 9 grudnia, 2020 Brytol covidoza , szczepienia Wczoraj brytyjska służba zdrowia NHS rozpoczął swój ogromny plan szczepienia całej populacji Wielkiej Brytanii przeciwko koronawirusowi. Wstrząs anafilaktyczny to ciężka, szybko rozwijająca się reakcja nadwrażliwości na jakiś czynnik (np. pokarm, jad owadów), w której występuje obniżenie ciśnienia tętniczego zagrażające życiu. Leczenie wstrząsu anafilaktycznego to przede wszystkim jak najszybsze podanie adrenaliny w przednio-boczną powierzchnię uda Co to jest wstrząs anafilaktyczny i jakie są przyczyny? Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) jest to szybko rozpoczynająca się i zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości organizmu w odpowiedzi na jakiś czynnik (zwykle pokarm, lek lub użądlenie pszczoły czy osy). W przebiegu wstrząsu anafilaktycznego zwykle dochodzi do znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. W tabeli poniżej zestawiono czynniki najczęściej wywołujące anafilaksję, ale warto wiedzieć, że taka reakcja może pojawić się w odpowiedzi także na inne, rzadsze czynniki. Wstrząs może mieć charakter alergiczny (np. w razie uczulenia na alergeny orzeszków ziemnych) lub niealergiczny (w razie reakcji na np. zimno). Najczęstszym mechanizmem powstawania wstrząsu anafilaktycznego jest uczulenie na jakiś alergen, co powoduje reakcję IgE-zależną i następnie pobudzenie tzw. komórek tucznych, które wydzielając różne silne substancje (przede wszystkim histaminę i tryptazę) powodują jego objawy. Inne czynniki mogą bezpośrednio pobudzać komórki tuczne i inne komórki. Niekiedy nie udaje się odnaleźć przyczyny wstrząsu anafilaktycznego, który wtedy nazywamy idiopatycznym. Jak często występuje wstrząs anafilaktyczny? Wstrząs anafilaktyczny występuje co roku u około 1–3% osób. Częstszy jest u osób młodych i u kobiet. Najczęstszymi przyczynami anafilaksji u dorosłych są leki (34%), pokarmy (31%) i jady owadów (20%), u dzieci zaś pokarmy (70%), jady owadów (22%) i leki (7%). W około 30% przypadków u dorosłych i w około 15% przypadków u dzieci pomimo szczegółowej diagnostyki nie udaje się ustalić przyczyny anafilaksji (anafilaksja idiopatyczna). Najczęstsze przyczyny występowania wstrząsu anafilaktycznego Czynnik mogący wywołać wstrząs Przykłady alergeny wziewne sierść koniakota lateks leki niesteroidowe leki przeciwzapalne (aspiryna, ibuprofen, ketoprofen, naproksen i inne) pyrazolony antybiotyki (penicylina, cefalosporyny, aminoglikozydy, tetracyklina i inne) cytostatyki (leki stosowane w leczeniu nowotworów) inne: środki kontrastowe z jodem używane w radiologii, insulina, leki używane przy znieczuleniu (suksametonium), narkotyczne środki przeciwbólowe (morfina) szczepionki i surowice immunoterapia alergenowa (tzw. odczulanie – zwłaszcza podawana w formie wstrzyknięć podskórnych) surowica przeciwtężcowa, szczepionki przeciwwirusowe, inne szczepionki pokarmy i dodatki do pokarmów pokarmy: u dorosłych - orzeszki ziemne, laskowe ryby i skorupiaki, cytrusy u dzieci – jaja kurze, mleko krowie, orzechy ziemne, laskowe, ryby, pszenica, soja dodatki do pokarmów (przyprawy konserwanty, barwniki) jady owadów błonkoskrzydłych jad pszczoły, osy, szerszenia, mrówek inne przetoczenia krwi lub preparatów krwiopochodnych (zwykle pomyłkowe przetoczenie niezgodnego preparatu) zimno lub ciepło wysiłek fizyczny stres Wstrząs anafilaktyczny - objawy Po zadziałaniu jakiegoś czynnika wyzwalającego wstrząs może dojść do całej gamy objawów. Objawy te występują najczęściej w ciągu kilku minut, a nawet sekund (>90% do 30 minut) i zwykle samoistnie ustępują. Zdarzają się także nawroty, tzw. późne reakcje pojawiające się do 72 godzin od pierwszej reakcji – najczęściej po 8–12 godzinach (u około 1–20% chorych). U około 80–90% chorych objawy rozwiniętego wstrząsu poprzedza pojawienie się zmian skórnych – np. wysypki (tzw. pokrzywki) po przyjęciu jakiegoś pokarmu lub leku. Groźnymi objawami są: zawroty głowy uczucie silnego osłabienia kołatanie serca chrypka kaszel nieżyt nosa uczucie braku powietrza nudności i wymioty, ból brzucha. Gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego dotyczy 1/3 chorych (u dorosłych dolną granicą tzw. ciśnienia skurczowego jest 90 mm Hg, u dzieci do 10. roku życia – 70 mm Hg). Skóra jest chłodna, blada, spocona. Ostatecznie może dojść do utraty przytomności, a nawet zgonu (najczęściej spowodowanym tak silnym obrzękiem „opuchnięciem” tkanek gardła, że dochodzi do zamknięcia krtani i niemożności oddychania). Chorobami, które sprzyjają pojawieniu się powikłań wstrząsu anafilaktycznego są alergia na orzeszki ziemne oraz choroby układu oddechowego (zwłaszcza źle leczona astma oskrzelowa u młodych chorych) oraz układu krążenia. Zażywane przez chorego leki mogą być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego (np. stosowane w nadciśnieniu tętniczym tzw. inhibitory konwertazy) lub utrudniać jego leczenie (stosowane w chorobach układu krążenia tzw. beta-blokery). Co robić w razie wystąpienia objawów? Każdy chory (a także jego bliscy czy przyjaciele) powinni być przeszkoleni w zakresie podawania adrenaliny (a nawet zasad pierwszej pomocy). Wykazano, że najważniejszą przyczyną śmierci z powodu wstrząsu anafilaktycznego jest opóźnienie podania adrenaliny do czasu przybycia karetki pogotowia ratunkowego. Jest to bardzo ważne, ponieważ tylko około 10% reakcji anafilaktycznych ma miejsce w placówkach medycznych. Adrenalina, która naturalnie wydziela się w naszym organizmie w sytuacji zagrożenia czy stresu, silnie go mobilizuje. Kurczy naczynia krwionośnie, dzięki czemu wzrasta ciśnienie tętnicze, zmniejsza obrzęk tkanek i zmniejsza wydzielanie substancji zapalnych z komórek tucznych, a zatem odwraca skutki wstrząsu anafilaktycznego. Postępowanie w przypadku wystąpienia anafilaksji Na początku należy szybko przerwać narażenie na czynnik, który wywołał wstrząs, np. usunąć żądło owada. Następnie pacjent musi sobie podać sam adrenalinę domięśniowo w udo (lub podaje ją inna przeszkolona osoba). Jeśli lekarz wcześniej przepisał choremu lek przeciwhistaminowy – chory powinien go przyjąć (u osób nieprzytomnych nie wolno podawać tabletek). Dobrze jest ułożyć chorego w pozycji leżącej z uniesionymi nogami. Po podaniu adrenaliny natychmiast wzywa się pogotowie ratunkowe (pod numerem 112 lub 999). Chory nie powinien sam jechać do szpitala samochodem, ponieważ może nagle stracić przytomność. Jeśli chory jest sam, powinien upewnić się, że drzwi są otwarte, aby ratownicy mogli wejść do domu. W razie zatrzymania oddechu lub krążenia osoba towarzysząca choremu powinna podjąć akcję reanimacyjną, ponieważ zwłoka w oczekiwaniu na przybycie pogotowia oznacza zgon chorego. Każdy przypadek wstrząsu, nawet z niewielkimi objawami, wymaga obserwacji w szpitalu – przynajmniej 8–12 godzin. Szczególnie ciężkie objawy wymagają przyjęcia na oddział intensywnej terapii. Chorzy wypisywani do domu powinni otrzymać pisemny plan w razie ponownego pojawienia się objawów wstrząsu, skierowanie na dalszą diagnostykę przyczyn wstrząsu oraz receptę na adrenalinę i inne leki. Rozpoznanie wstrząsu anafilaktycznego Wstrząs anafilaktyczny zazwyczaj rozpoznaje się na podstawie szczególnie szybko przebiegających, gwałtownych objawów połączonych często (chociaż nie zawsze) ze spadkiem ciśnienia tętniczego. Zwykle objawy wstrząsu są tak charakterystyczne, że jego rozpoznanie nie budzi wątpliwości. Niekiedy jednak chory nie zwraca uwagi na to, że np. wymioty i zasłabnięcie po zjedzeniu jakiegoś pokarmu poprzedziła swędząca wysypka. Niekiedy wstrząs anafilaktyczny można pomylić z innymi chorobami – np. napadem astmy oskrzelowej czy zatruciem pokarmowym. W razie wcześniejszego przyjęcia np. leków przeciwhistaminowych objawy ze strony skóry zwiastujące wstrząs mogą być nieobecne. Dużo problemów nastręcza natomiast sprecyzowanie, po jakim czynniku doszło do wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. W trakcie rozwiniętego wstrząsu z reguły nie ma czasu, aby pobrać krew do badań, dzięki którym można potwierdzić jego podejrzenie. Do badań tych należą oznaczenia stężenia histaminy (badanie to należy wykonać jak najszybciej, do 60 minut od początku objawów) oraz tryptazy we krwi (jej poziom może być prawidłowy u chorych z alergią pokarmową). Poziom tych substancji może się też szybko zmieniać, co dodatkowo utrudnia rozpoznanie wstrząsu. Dlatego też rozpoznanie wstrząsu anafilaktycznego opiera się głównie na zaobserwowaniu charakterystycznych dlań objawów. Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Leczenie wstrząsu, jak wspomniano powyżej, wymaga przede wszystkim jak najszybszego podania adrenaliny. Zazwyczaj dorosłym podaje się domięśniowo 0,3–0,5 mg w rozcieńczeniu 1:1000 w przednio-boczną powierzchnię uda. Nie należy przekraczać jednorazowo dawki 0,5 mg. Dawkę adrenaliny można powtarzać co około 5–15 min, jeżeli nie ma poprawy lub ciśnienie tętnicze jest wciąż zbyt niskie. U większości chorych poprawę stanu ogólnego osiąga się po podaniu 1–2 dawek. Inne leki, takie jak leki przeciwhistaminowe (np. antazolina czy klemastyna) czy też glikokortykosteroidy (np. metylprednizolon) mają znaczenie drugorzędne i odgrywają rolę głównie w przeciwdziałaniu narastaniu objawów. Leki przeciwhistaminowe zmniejszają świąd skóry i wysypkę. Glikokortykosteroidy są silnymi lekami przeciwalergicznymi, ale zaczynają działać po kilku godzinach i głównie zapobiegają nawrotowi objawów wstrząsu anafilaktycznego. W leczeniu duszności spowodowanej skurczem oskrzeli skuteczne są krótko działające leki rozszerzające oskrzela (zobacz: Leki stosowane w chorobach alergicznych). W celu przeciwdziałania niedotlenienia organizmu chory otrzymuje do oddychania tlen. Niekiedy w wyniku obrzęku („opuchnięcia”) tkanek w gardle może dojść do utrudnienia oddychania grożącego uduszeniem. W takim wypadku lekarz będzie musiał wykonać intubację (założyć rurkę przez krtań do tchawicy umożliwiającą oddychanie). Jeśli obrzęk będzie zbyt duży, to wykona tzw. konikotomię – wkłuje małą rurkę bezpośrednio przez skórę szyi do tchawicy. Często przetacza się też dożylnie płyny, aby uniknąć nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego. W razie zatrzymania oddechu lub krążenia lekarz podejmuje akcję reanimacyjną. Bardzo rzadko zdarza się tzw. przedłużająca się anafilaksja, kiedy to pomimo leczenia chory nadal ma objawy przez wiele godzin, a nawet dni. Czy możliwe jest całkowite wyleczenie? U wielu chorych objawy wstrząsu anafilaktycznego mogą cofnąć się samoistnie (organizm człowieka wydziela wiele substancji, w tym adrenalinę przeciwdziałającą skutkom wstrząsu), u innych dochodzi do jego narastania, a nawet śmierci (najczęściej w ciągu 5–30 minut od początku objawów – około 1–3% chorych). Niekiedy chorzy nie są świadomi, że jakiś czynnik może wywołać u nich wstrząs. W rzadkich wypadkach wstrząs pojawia się u nich po raz pierwszy w życiu, powodując zgon. Chory, który przebył wstrząs anafilaktyczny, może prowadzić normalne życie, ale musi być świadomy, że może ponownie dojść do nawrotu objawów wstrząsu. Nie ma zatem możliwości „wyleczenia”. Niestety nie ma możliwości przewidzenia ciężkości objawów kolejnego wstrząsu anafilaktycznego. Co trzeba robić po zakończeniu leczenia? Najważniejszym elementem postępowania u chorego, który przebył wstrząs jest ustalenie, co go spowodowało. Z reguły wymaga to skierowania do alergologa. Po opanowaniu objawów wstrząsu lekarz może pobrać krew w celu oceny tzw. swoistych przeciwciał w razie podejrzenia uczulenia na jakiś alergen, przeciwko któremu skierowane są te przeciwciała. Testy skórne z alergenami (jeśli lekarz uzna, że należy je zastosować) wykonuje się zwykle po około 3–4 tygodniach. Wcześniej mogą wypaść fałszywie ujemnie – to znaczy, że pomimo obecności uczulenia testy te go nie wykażą. W specjalistycznych ośrodkach niekiedy wykonuje się tzw. próby prowokacyjne (polegają na ostrożnym podaniu np. niewielkiej ilości pokarmu podejrzewanego o wywołanie objawów anafilaksji i obserwowanie, jakie wywoła on objawy; w razie ich obecności chory otrzymuje natychmiast leczenie). Oczywiste jest, że chory musi unikać znanych sobie czynników, które doprowadziły do powstania wstrząsu (zobacz tabelę poniżej). W razie rozpoznania którejś z chorób z kręgu alergii powinien regularnie kontrolować się i stosować do jego zaleceń. W przypadku uczulenia na jady owadów błonkoskrzydłych zaleca się odczulanie na ich jad. Pacjent powinien nosić przy sobie zawsze preparat adrenaliny (np. w amułkostrzykawce) oraz pisemną informację na co jest uczulony (wpisanie odpowiedniej informacji medycznej na kartce noszonej wraz z dokumentem tożsamości lub na noszonej bransoletce). W Polsce dostępne są następujące preparaty adrenaliny w autowstrzykiwaczu lub ampułkostrzykawce: EpiPen Jr., Epipen Senior, Adrenalina WZF. Postępowanie w celu unikania czynników wywołujących wstrząs anafilaktyczny Czynnik mogący wywołać wstrząs Postępowanie alergeny wziewne (sierść konia, kota) lateks unikanie kontaktu z alergenami zwierzęcymi stosowanie rękawiczek, zabawek i innych przedmiotów niezawierających lateks (unikać np. balonów, prezerwatyw) leki, szczepionki i surowice nie wolno ponownie stosować preparatów powodujących anafilaksję otrzymanie informacji z nazwami uczulających leków od lekarza (w miarę możności ze wszystkimi nazwami handlowymi danego leku) informowanie o uczuleniu na dany preparat pracowników służby zdrowia (tak, by nie został on przepisany lub podany) testy prowokacyjne (np. z penicyliną) w miarę możliwości stosowanie preparatów doustnych a nie dożylnych po przyjęciu szczepionki przeciwalergicznej czy surowicy pozostać na obserwacji (zwykle 30 minut) w razie uczulenia na białko jaja kurzego nie przyjmować szczepionek je zawierających pokarmy i dodatki do pokarmów (np. konserwanty) unikanie uczulających pokarmów nawet w śladowej ilości – czytanie etykietek, informowanie o uczuleniu na jakiś pokarm w restauracji unikanie np. sałatek z surowymi jarzynami i owocami, pokarmów konserwowanych, barwionych, wędzonych itp. jady owadów błonkoskrzydłych przy przebywaniu na zewnątrz na świeżym powietrzu unikanie czynników mogących przywabiać owady (kolorowych strojów, mocnych perfum, spożywania posiłków) nie odganiać gwałtownie owadów, nie zabijać ich wysiłek fizyczny unikanie wysiłku po spożyciu posiłków i alkoholu, przed miesiączką zimno unikanie nagłego oziębiania ciała – np. skoków do wody Co robić, aby uniknąć wstrząsu anafilaktycznego? Plan postępowania u chorych, którzy przeszli wstrząs anafilaktyczny powinien obejmować cztery główne punkty, które zostały wcześniej omówione. Niektórzy chorzy, zwłaszcza ci z anafilaksją idiopatyczną, muszą stale zapobiegawczo stosować leki przeciwhistaminowe. Jeżeli chodzi o wstrząs anafilaktyczny, jego objawy występują przez pierwsze 15-30 minut od podania preparatu. W związku z tym przyjęło się, że pacjenci po szczepieniu przeciw koronawirusowi pozostają przez mniej więcej taki okres pod obserwacją lekarską, czy nie występują niepokojące objawy. Fot. Fotolia Zanotowany wcześniej u pacjenta wstrząs anafilaktyczny na składniki szczepionki przeciw COVID-19 lub po podaniu jej pierwszej dawki jest przeciwskazaniem do szczepienia – podkreśliła dr hab. n. med. Ewa Augustynowicz z Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP-PZH."Osoby, u których takie reakcje wystąpiły nie powinny być szczepione przeciw COVID-19 ze względu na zbyt duże ryzyko wystąpienia tego ciężkiego działania niepożądanego. Taka wiedza wynikała z oceny badań klinicznych, na których podstawie szczepionka została dopuszczona do obrotu" – powiedziała ekspertka z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny. Zaznaczyła, że eksperci ostrożnie podchodzą również do sytuacji notowanego w przeszłości wstrząsu anafilaktycznego, który wystąpił nie tylko po podaniu szczepionki, ale także po zażyciu lekarstwa czy pokarmu. "Wynika to z kilku ciężkich reakcji anafilaktycznych po podaniu szczepionki mRNA przeciw COVID-19 u pacjentów, którzy byli już szczepieni w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych" – zaznaczyła dr Augustynowicz. "Sygnały te wywołały szybką reakcję urzędów rejestracyjnych oraz zespołów eksperckich, które zalecają zachowanie w takich sytuacjach szczególnej ostrożności i przypominają zespołom szczepiącym, że powinny być, podobnie jak przy dotychczas stosowanych szczepieniach, przygotowane na wystąpienie bardzo rzadkiej ciężkiej reakcji alergicznej po szczepieniu" – dodała. Przypomniała też, że w przypadku szczepionki mRNA przeciw COVID-19 firm Pfizer i BioNTech nie wykazano ciężkich działań niepożądanych na etapie badań klinicznych, którym poddano prawie 44 tys. ochotników. Zaszczepiono wtedy prawie 22 tys. osób (grupa badana). Badanie jest prowadzone w grupie badanej i w grupie kontrolnej. "Być może wynikało to stąd, że w badaniu nie uczestniczyły osoby z historią anafilaksji w wywiadzie. Takie były założenia badania klinicznego. Natomiast praktyka pokazała, że w ramach realizowanego programu szczepień wystąpiły pojedyncze przypadki reakcji anafilaktycznej" – przyznała. Ekspertka podkreśliła, że alergolodzy i immunolodzy pracują, aby wykryć rzeczywistą przyczynę występowania reakcji anafilaktycznych. Doprecyzowują również zalecenia dotyczące procesu kwalifikacji do szczepienia, aby zachować wszystkie środki ostrożności, które zminimalizują ryzyko wystąpienia takich reakcji. Wydano zalecenie, aby szczepionki nie podawać osobom, u których kiedykolwiek po zaaplikowaniu szczepionki, leku czy pokarmu wystąpiła taka reakcja. Zauważyła, że prawdopodobną przyczyną występowania tej reakcji jest glikol polietylenowy (PEG) – substancja pomocnicza i składnik nanocząsteczki lipidowej, która w szczepionce mRNA pełni rolę ochronną i transportową. Dzięki niej mRNA nie ulega od razu degradacji i dostaje się do komórek, gdzie może zachodzić synteza białka S, czyli właściwego antygenu w tej szczepionce. Dodała, że doświadczenia dotyczące szczepionek na świecie pokazują, że prawdopodobieństwo wystąpienie ciężkiej reakcji anafilaktycznej to jeden na 1-1,3 mln podanych dawek szczepionki. Pokreśliła, że w przypadku tej konkretnej szczepionki firm Pfizer i BioNTech tylu zaszczepionych osób jeszcze nie ma, by wysnuwać daleko idące wnioski. "Prawda jest taka – i to dotyczy każdej bez wyjątku szczepionki – że dopiero, gdy wprowadzamy szczepionkę na rynek i podajemy setkom tysięcy, a nawet milionom osób, jesteśmy w stanie wychwycić najrzadsze niepożądane działania" – powiedziała. Zauważyła, że liczebność badania klinicznego (prawie 44 tys. osób) jest porównywalna, a nawet wyższa niż wynosi średnia, bo zazwyczaj badania kliniczne obejmują około 30 tys. "To duża próba" – zaznaczyła. Dodała, że założeniem producentów było otrzymanie takiej szczepionki, która pozwoliłaby na zaszczepienie jak największej liczby osób w różnym wieku, również starszych i tych z chorobami towarzyszącymi. "Szczepionka, co prawda nie była podawana w badaniach klinicznych ani kobietom w ciąży ani kobietom karmiącym, ale to nie powinno nas dziwić. W takich grupach badań klinicznych nie prowadzi się" – wyjaśniła. Jednocześnie zaakcentowała, że musimy poczekać aż będziemy mieli informacje na temat bezpieczeństwa szczepień w tej grupie. "Eksperci amerykańscy twierdzą np. że decyzja o szczepieniach w tych grupach powinna być podejmowana indywidualnie i tak się dzieje. Na szczepienie w okresie ciąży lub w okresie karmienia decydują się np. lekarki lub pielęgniarki, które z racji swojej pracy narażone są na COVID-19. U nich korzyść ze szczepienia, nawet przy braku pełnych danych, jest dużo wyższa niż ryzyko" – stwierdziła. Ekspertka przypomniała również, że z badań klinicznych wynika, że szczepionka jest skuteczna w 95 proc. i w takim stopniu chroni osobę zaszczepioną przed wystąpieniem choroby COVID-19. "To bardzo wysoka skuteczność – porównywalna do szczepionki przeciw odrze, której skuteczność po dwóch dawkach wynosi 97-99 proc. i należy do najskuteczniejszych w historii szczepień" – powiedziała. Zauważyła, że o bezpieczeństwie szczepionki świadczy to, że została sprawdzona na wszystkich wymaganych etapach badań, a następnie zarejestrowana, czyli oceniona przez ekspertów instytucji, które odpowiadają za dopuszczanie produktów leczniczych do obrotu. "Jeśli mamy pozytywną ocenę Europejskiej Agencji Leków, to oznacza, że mamy bezpieczną szczepionkę. To znaczy, że w restrykcyjnych badaniach wykazano, że korzyści wynikające ze stosowanie szczepionki są wielokrotnie wyższe niż ryzyko" – zaznaczyła. Dr hab. Augustynowicz zastrzegała, że za wcześnie, aby formułować opinię, czy szczepionka będzie działać na nową odmianę wirusa. Zauważyła, że organizm osoby zaszczepionej wytwarza przeciwciała przeciw wielu różnym elementom białka S koronawirusa. "Mutacja dotyczy tylko niektórych z nich, więc z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że przeciwciała neutralizujące wytwarzane po szczepieniu będą działać również na tego nowego wirusa" – podsumowała.(PAP) Autorka: Klaudia Torchała tor/ joz/
Cytowana praca dowiodła także, że niemal natychmiast po wystąpieniu anafilaksji w badaniu ultrasonograficznym można wykryć zmiany w budowie ściany pęcherzyka żółciowego. Jej charakterystyczne prążkowanie (tak zwany efekt halo) może być widoczne zarówno jako skutek procesu zapalnego, jak i upośledzonego odpływu krwi. 17
wstrząs anafilaktyczny - Archiwum wiadomości Pies użądlony przez owada. Co robić? 14 lipca 2020, godz. 07:00 (27 opinii) Szybko lata wokół psiego nosa, wydaje interesujące dźwięki i ucieka - brzmi jak opis atrakcyjnej zabawki ze sklepu... Wstrząs anafilaktyczny groźny latem 8 lipca 2016, godz. 08:00 (43 opinie) Wstrząs anafilaktyczny to uogólniona gwałtowna alergiczna lub niealergiczna reakcja organizmu, która może skończyć... Gniazdo os zabrane z placu zabaw 27 czerwca 2016, godz. 19:30 (77 opinii) Osy założyły gniazdo w żywopłocie otaczającym plac zabaw na Witominie. Zabrali je wezwani na miejsce strażacy.... 1 2 następna › | » Według "The New York Times" Sadrzadeh jest pierwszą osobą, u której wystąpiła silna reakcja alergiczna po podaniu szczepionki na COVID-19 firmy Moderna. Sadrzadeh ma nadzieję, że jego historia podniesie świadomość na temat potencjału szczepionki do wywoływania anafilaksji nie tylko wśród firm farmaceutycznych, ale również
Widok (1 rok temu) 13 stycznia 2021 o 09:30 Opinie do artykułu: Szczepienia COVID-19. Wstrząs anafilaktyczny jedną z podstaw do odszkodowania. Artykuł na temat: Szczepienia COVID-19 - O odszkodowanie za działanie niepożądane szczepionek przeciw COVID-19 będą mogły ubiegać się osoby hospitalizowane przynajmniej 14 dni lub te, które doznają wstrząsu anafilaktycznego - poinformował Adam Niedzielski, minister zdrowia. Świadczenie kompensacyjne będzie wahało się od 10 tys. zł do 100 tys. przyszły poniedziałek do konsultacji ma zostać przedstawiony projekt ustawy o Funduszu Kompensacyjnym, z którego mają pochodzić odszkodowania za potencjalne działania ... 0 0 ~anonim (1 rok temu) 20 kwietnia 2021 o 18:33 Szczepienie po wystąpieniu anafilaksji wprzeszłości Osobniki po wstrząsie nawet jakby się chciały zaszczepić to nic z tego,blady strach pada na lekarza prowadzącego wywiad przed możność po wywiadzie padło pytanie: Czy musi się pani zaszczepić? A potem zapytanie co maja na stanie przeciwwstrząsowego?Odpowiedź że jedynie tabletki Clemastin- blokujące histaminy;). Miałam pójść do alergologa( jak się trudno dostać wiadomo i czas oczekiwania minimum 3 miesiące)i załatwić sobie 2 peny( automaty do natychmiastowego podania adrenaliny w cenie jedynie ok 250 PLN/ szt bo refundacji brak) Coś pięknego,ciekawe czy wszystkie punkty są tak fantastycznie zabezpieczone i wyposażone .Nikt nie pomyślał że jest sporo osobników z takimi problemami oraz możliwości wystąpienia takiej to ilość i statystyka-czysta ekonomia a gdzie jest w tym medyczne podejście? 0 0 ~Sylwia (1 rok temu) 20 kwietnia 2021 o 09:37 Ja dostałam anafilaksji po szczepieniu i jakoś nie bardzo jest to gdzie zgłosić próbowałam dzwonić do NFZ i rzecznika ale nic nie mogłam uzyskać pewnie to kolejna obietnica i puste słowa -ale bardzo piękne 0 0 ~Stani (1 rok temu) 16 stycznia 2021 o 16:34 Odszkodowaniem bedzie pokrycie kosztow pogrzebu - takiego po taniosci. 0 0 ~AD (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 16:43 TAA Ty nie masz pytać i rozumieć ..Ty masz łykać wszystko jak pelikan i nie dyskutować ,czego jeszcze nie rozumiesz. 0 0 ~AD (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 16:39 OJOJ Ma już choroby immunologiczne i dałeś jej jeszcze coś wstrzyknąć ,,,,,,żona się już znudziła czy co.. 0 0 ~anonim (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 14:58 Smoki na końcu tej opowieści też były? Piękny wpis pod emocje XD 0 0 ~olga (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 11:48 szczepienia nie dla wszystkich A co z ludzmi ktorzy sa po wstrzasach anafilaktycznych i nie moga przyjac szczepionki a np maja byc wymagane na przelotach lini lotniczych ,.co robic ,beda jakies zaswiadczenia czy testy obowiazkowe co rozumiem ,piszcie o tym bo nikt nic nie mowi ,mi nie sa potrzebne odszkodowania bo moge nie przezyc tego szczepienia 0 0 ~jarek (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 08:55 poco martwemu odszkodowanie albo młodym jak będą bezpłodni- kupią sobie dziecko? 1 1 ~anonim (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 06:23 Prezes firmy, która była wielokrotnie sądzona i wypłacała milionowe odszkodowania za nieetyczne praktyki nagle okazuje szlachetne serce. Że wzruszenia można się rozpłakać. 0 1 ~anonim (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 06:17 Już widzę 14 +dniowy pobyt w szpitalu po szczepieniu. 1 0 ~anonim (1 rok temu) 15 stycznia 2021 o 00:53 Tlumaczac na polski. Zaden szpital nie trzyma nikogo przez 14 dni, chyba, ze na OIOM. Nawet z ucieta noga wypisuja po 2 dniach. W praktyce ktos musialby byc umierajacy i jakims cudem przezyc by jakiekolwiek odszkodowanie dostac. 3 0 ~anonim (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 19:43 Z czego sa zwolnione? 0 0 ~anonim (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 18:43 Prezes Pfizera powiedział, że się zaszczepi, ale potem żeby najpierw dać miejsce seniorom. Natomiast nie jest prawdą, że "odmówił zaszczepienia się". 1 0 ~anonim (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 16:41 slowo klucz "zazwyczaj" :D 1 0 ~Tez babcia (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 12:28 U nas odszkodowania są najmniejsze ze wszystkich krajów zachodnich 1 0 ~Tez babcia (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 12:26 Wstrząs ale 14 dni w szpitalu a kto będzie kogoś trzymał 14 dni w szpitalu jak po operacjach zamiast doleczyc pacjenta wyrzucają po 2, 3 dniach!!! I przerzuca sie chorobę do lekarza rodzinnego który ma gdzieś chorego 3 0 ~Oi (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 10:02 o Czlowiek Bizon 0 1 ~Oi (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 10:01 tak, to do mnie przemawia wezmiesz szczepionke, bedziesz mial blue-screena...... 1 0 ~anonim (1 rok temu) 14 stycznia 2021 o 09:57 od jednej glupoty na fejsie do drugiej na YT, efekt kuli sniegowej glupoty a na koncu czlowiek bizon :D 1 1 do góry
Wstrząs anafilaktyczny jest ogólnoustrojową postacią reakcji nadwrażliwości typu 1. Znany również jako anafilaksja, jest nadmierną reakcją układu odpornościowego psa na alergen i uważa się, że ma nawet dziedziczną lub rodzinną przyczynę występowania. W odpowiedzi na ekspozycję na alergen dochodzi do przesadnej odpowiedzi Pełna wersja artykułu dostępna jest w „Medycynie Praktycznej-Szczepieniach” 2/2016, s. 31-45. Komentarz dr n. med. Hanna CzajkaPoradnia Chorób Zakaźnych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym im. św. Ludwika w Krakowie Biorąc pod uwagę liczbę szczepień wykonywanych powszechnie u noworodków, niemowląt i dzieci na całym świecie, reakcja anafilaktyczna (wstrząs anafilaktyczny) jest bardzo rzadkim niepożądanym odczynem poszczepiennym (NOP). Ryzyko wystąpienia tego rodzaju NOP wzbudza jednak zrozumiałe obawy zarówno rodziców szczepionych dzieci, jak i pracowników ochrony zdrowia wykonujących szczepienia. Przedstawione w komentowanym artykule zalecenia i wytyczne są przeznaczone dla pracowników ochrony zdrowia realizujących szczepienia w poradniach pediatrycznych i gabinetach szkolnych na terenie Belgii, ale mogą stanowić cenne źródło wiedzy także dla lekarzy i pielęgniarek szczepiących dzieci w Polsce. Według danych australijskich wstrząs anafilaktyczny stanowiący NOP występuje u 1–3 osób/1 000 000 W Stanach Zjednoczonych, zgodnie z danymi opublikowanymi w 2003 roku, ryzyko wystąpienia tego typu reakcji w latach 1991–1997 oceniano na 0,65/1000 000 dawek, a w latach 2009–2011 na 1,31/1000 000 Zgodnie z publikacjami Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego–Państwowego Zakładu Higieny w latach 2013 i 2014 w Polsce odnotowano po dwa przypadki NOP w postaci reakcji anafilaktycznej, co świadczy o małym ryzyku jej Jednak ze względu na brak danych dotyczących liczby podanych dawek szczepionek nie można dokładnie ustalić częstości występowania tego rodzaju NOP w naszym kraju. Reakcja anafilaktyczna jest stanem nagłego zagrożenia życia i wymaga natychmiastowego rozpoczęcia leczenia. Powszechne szczepienie całej populacji dzieci narzuca zatem konieczność opracowania i wdrożenia odpowiednich procedur, właściwego przeszkolenia personelu realizującego te zabiegi medyczne, a także odpowiedniego wyposażenia punktów (gabinetów) szczepień. Autorzy komentowanego artykułu przytoczyli powszechnie akceptowaną definicję „anafilaksji” opracowaną przez Brighton Collaboration, a także wymienili leki przeznaczone do stosowania w razie wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego wraz z określeniem zasad ich przechowywania i dawkowania. Obowiązujące w Polsce przepisy prawa nakładają także na podmioty realizujące szczepienia ochronne preparatami zakupionymi z budżetu Państwa w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia obowiązek odpowiedniego przechowywania szczepionek i odpowiedniego wyposażenia punktu (gabinetu) szczepień. Każdy świadczeniodawca wykonujący szczepienia musi zatem posiadać zestaw do udzielania pierwszej pomocy oraz zestaw przeciwwstrząsowy. Zestaw do udzielania pierwszej pomocy obejmuje: rurkę ustno-gardłową, maskę twarzową, worek samorozprężalny, igły, wenflony, płyny infuzyjne i środki opatrunkowe (bandaż, gaza, gaziki), aparat do pomiaru ciśnienia krwi z kompletem mankietów dla dzieci i dorosłych oraz stetoskop. W skład zestawu przeciwwstrząsowego wykorzystywanego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej wchodzą: woda do wstrzyknięć (aqua pro iniectione) – rozpuszczalnik do sporządzania leków podawanych pozajelitowo, amiodaron (amiodaroni hydrochloridum) 50 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, dopamina (dopaminum) 40 mg/ml – roztwór do infuzji, adrenalina (adrenalinum) 300 µg/0,3 ml lub 1 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, furosemid (furosemidum) 10 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, glukoza (glucosum) 20 lub 40% – roztwór do wstrzykiwań, nitrogliceryna (glyceroli trinitras) 0,4 mg/dawkę – aerozol podjęzykowy, hydrokortyzon (hydrocortisonum hemisuccinatum) 250 mg – proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań lub infuzji, lub odpowiedniki terapeutyczne, lidokaina (lidocaini hydrochloridum) 2% – roztwór do wstrzykiwań, metamizol (metamizolum natricum) 500 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, chlorek sodu (natrii chloridum) 0,9% – roztwór do wstrzykiwań, wodorowęglan sodu (natrii hydrocarbonas) 84 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań dożylnych, salbutamol (salbutamoli sulfas) 0,5 mg/ml – roztwór do wstrzykiwań, płyny infuzyjne: glukoza (glucosum) 5% – roztwór do infuzji, chlorek sodu (natrii chloridum) 0,9% – roztwór do infuzji, roztwór Ringera (natrii chloridum + kalii chloridum + calcii chloridum dihydricum) 8,6 mg + 0,3 mg + 0,33 mg/ml – roztwór do infuzji dożylnych. Zestaw przeciwwstrząsowy wykorzystywany przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej stanowi obowiązkowe wyposażenie podmiotu udzielającego świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, jakimi są szczepienia ochronne. Niezależnie od właściwego wyposażenia gabinetu szczepień, zgodnie z art. 17 ust. 6 Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, osoby realizujące opisywane świadczenia muszą posiadać kwalifikacje wskazane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 18 sierpnia 2011 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Zgodnie z § 6 tego Rozporządzenia osoby przeprowadzające obowiązkowe szczepienia ochronne muszą odbyć w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskać dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, względnie dysponować specjalizacją, której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej. Należy także podkreślić, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, wykonując szczepienia poza systemem powszechnego obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w ramach indywidualnej lub grupowej praktyki lekarskiej, należy zapewnić zarówno odpowiednie warunki łańcucha chłodniczego, jak i wyposażyć gabinet w zestaw przeciwwstrząsowy (p. powyżej). Lekarze oraz zatrudniane przez nich pielęgniarki muszą także posiadać kwalifikacje zgodne z przytoczonymi przepisami. Bezpieczeństwo szczepień zależy także od wywiadu lekarskiego zebranego podczas wizyty kwalifikacyjnej, obejmującego ewentualne reakcje alergiczne w przeszłości. Znaczenie tego problemu obrazują dane amerykańskie, zgodnie z którymi u 85% osób z anafilaksją (klasyfikowaną zgodnie z definicją Brighton Collaboration według stopni 1 i 2) stwierdzono choroby alergiczne w wywiadzie. U 3 z 33 pacjentów stwierdzono anafilaksję w przeszłości, u 16 rozpoznano astmę, a u pozostałych alergię na pokarmy, alergię skórną lub reakcje alergiczne związane z W komentowanym artykule Czytelnik znajdzie bardzo przydatne w codziennej praktyce przykłady pytań, które mogą stanowić wytyczne dla odpowiedniej kwalifikacji do szczepień i ograniczyć ryzyko wystąpienia anafilaksji. Ważne jest także, aby lekarz się zapoznał z charakterystyką każdego produktu leczniczego w celu ustalenia ich składu oraz wyboru odpowiedniej szczepionki (np. w przypadku szczepienia przeciwko HPV osoby uczulonej na drożdże można wybrać produkt, który nie zawiera tego składnika). Na podstawie danych z wywiadu należy także wskazać optymalny czas obserwacji po szczepieniu w warunkach ambulatoryjnych lub w skrajnych przypadkach prowadzić szczepienia w warunkach szpitalnych. Standardowa ambulatoryjna obserwacja powinna trwać około 20–30 minut po podaniu szczepionki, a w sytuacjach wymagających szczególnej ostrożności, według lekarzy włoskich, okres ten należy wydłużyć do 60 Kwalifikując dzieci do szczepień na podstawie wywiadu w kierunku reakcji alergicznych, w niektórych przypadkach obserwację należy wydłużyć do około 4 godzin, a w sytuacjach szczególnych zalecić całodobową obserwację w warunkach szpitalnych. Uzasadnieniem takiego postępowania mogą być przytoczone wcześniej dane amerykańskie, z których wynika, że na 33 przypadki anafilaksji związanej ze szczepieniem, w 8 reakcja ta wystąpiła w ciągu 30 minut, w kolejnych 8 przypadkach w ciągu 30 minut do 3 godzin, w 10 przypadkach po upływie 2–4 godzin, a w 3 przypadkach 4–20 godzin po szczepieniu. Podobnie jak w innych krajach, także w Polsce największe obawy pacjentów z alergią na białko jaja kurzego budzi podawanie szczepionki MMR. W większości są to obawy nieuzasadnione i nie wymagające szczególnego postępowania. Choć reakcje anafilaktyczne zdarzają się także po podaniu szczepionki MMR, to częściej występują one po szczepionce inaktywowanej przeciwko grypie lub po W Polsce w 2014 roku anafilaksja wystąpiła po podaniu szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy (Td) oraz po podaniu szczepionki przeciwko WZW typu B. Należy podkreślić, że wprawdzie reakcja anafilaktyczna może wystąpić po podaniu każdej szczepionki, jednak zdarza się to sporadycznie. Piśmiennictwo: 1. Immunisation Advisory Centre – University of Auckland: Anaphylaxis and vaccination for health professionals – ALL-HP-0209. March 2010 2. Bohlke K., Davis Marcy i wsp.: Risk of anaphylaxis after vaccination of children and adolscents. Pediatrics, 2003; 112 (4): 815–820 3. McNeil Wientraub Duffy J. i wsp.: Risk of anaphylaxis after vaccination in children and adults. J. Allergy Clin. Immunol., 2016; 137 (3): 868–877 4. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego–Państwowy Zakład Higieny – Zakład Epidemiologii – Główny Inspektorat Sanitarny – Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi. Szczepienia ochronne w Polsce w 2013 roku – Warszawa, 2014 5. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego–Państwowy Zakład Higieny – Zakład Epidemiologii – Główny Inspektorat Sanitarny – Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi. Szczepienia ochronne w Polsce w 2014 roku – Warszawa, 2015 6. Franceschini F., Bottau P., Caimmi S. i wsp.: Vaccination in children with allergy to non active vaccine components. Clin. Transl. Med., 2015; 4: 3 wnqr.
  • 7mghmhdxow.pages.dev/181
  • 7mghmhdxow.pages.dev/59
  • 7mghmhdxow.pages.dev/304
  • 7mghmhdxow.pages.dev/104
  • 7mghmhdxow.pages.dev/174
  • 7mghmhdxow.pages.dev/279
  • 7mghmhdxow.pages.dev/67
  • 7mghmhdxow.pages.dev/19
  • 7mghmhdxow.pages.dev/315

    • wstrząs anafilaktyczny u psa po szczepieniu